Działalność jednoosobowa – tytuł do ubezpieczenia społecznego
2023-11-13
Każdemu przedsiębiorcy prowadzącemu jednoosobową działalność gospodarczą przysługuje prawo do ubezpieczeń społecznych. Czym właściwie one są, które z nich są dobrowolne i co zapewniają objętej nimi osobie?
Jednoosobowa działalność gospodarcza – najpopularniejsza forma prowadzenia firmy
Jednoosobowa działalność gospodarcza stanowi najpopularniejszą formę prowadzenia działalności w Polsce. Nazywamy tak zorganizowaną działalność zarobkową, której głównym celem jest wygenerowanie zysku. Przedsiębiorca wykonuje ją w sposób ciągły we własnym imieniu. W celu założenia JDG wystarczy dokonać wpisu w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) – rejestracja jednoosobowej firmy jest całkowicie bezpłatna. Jej właściciel ma obowiązek terminowego odprowadzania składek na ubezpieczenia ZUS, a jeśli należy do czynnych podatników VAT, musi opłacać także podatek.
Ubezpieczenia społeczne – czym właściwie są?
Ubezpieczenia społeczne mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa w przypadku określonych przez prawo zdarzeń losowych, w wyniku których przedsiębiorca lub pracownik nie może utrzymać się z wykonywanych obowiązków zawodowych. Comiesięczne, terminowe opłacanie składek na ubezpieczenia pozwala na otrzymywanie świadczeń o charakterze krótko- lub długoterminowym, a niekiedy nawet dożywotnim. Ubezpieczenia społeczne dzielą się na:
- chorobowe;
- wypadkowe;
- emerytalne;
- rentowe.
Ubezpieczenie chorobowe
W przypadku niezdolności do pracy związanej z chorobą, opieką nad bliską osobą chorą lub opieką nad nowo narodzonym dzieckiem, osoba objęta ubezpieczeniem otrzymuje zasiłek chorobowy.
Ubezpieczenie wypadkowe
Ten rodzaj ubezpieczenia zabezpiecza osoby, które utraciły zdolność do pracy w wyniku wypadku przy pracy bądź choroby zawodowej.
Ubezpieczenie emerytalne
Jeżeli osoba opłacająca składkę osiągnęła wiek emerytalny, otrzymuje prawo do dochodu po zakończeniu wykonywania pracy zawodowej. Obecnie wiek ten wynosi w Polsce 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn.
Ubezpieczenie rentowe
Ubezpieczenie rentowe zapewnia ochronę osobom, które utraciły dochód w związku
z niezdolnością do pracy bądź śmiercią żywiciela rodziny. W zamian za dotychczasowe wynagrodzenie otrzymują oni wówczas tzw. rentę.
JDG a ubezpieczenia społeczne
Z tytułu prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej przedsiębiorcy przysługuje prawo do ubezpieczeń społecznych. Aby uzyskać ochronę w razie niezdolności do pracy, musi on jednak co miesiąc odprowadzać składki do ZUS, pamiętając o tym, aby nie przekroczyć wyznaczonego terminu. Dla przedsiębiorców jednoosobowych jest to 20. dzień każdego miesiąca. Co więcej, w przypadku ubezpieczenia chorobowego prawo do zasiłku przysługuje wyłącznie tym przedsiębiorcom, którzy opłacają składkę bez przerwy przez co najmniej 90 dni. Osoby, które dopiero rozpoczęły prowadzenie JDG, w ciągu pierwszych 6 miesięcy mogą opłacać wyłącznie składki na ubezpieczenie zdrowotne, z kolei w ciągu kolejnych 2 lat – tzw. Mały ZUS. Ubezpieczenie zdrowotne jest ubezpieczeniem obowiązkowym, podobnie jak ubezpieczenie rentowe i emerytalne. Wyjątek stanowi ubezpieczenie chorobowe, którym przedsiębiorca może, ale nie musi być objęty.
Zbieg tytułów ubezpieczeń
Niekiedy następuje tzw. zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych. Ma to miejsce
w sytuacji, gdy dana osoba spełnia warunki do objęcia ubezpieczeniami z co najmniej dwóch tytułów – np. prowadzi działalność gospodarczą i jest jednocześnie zatrudniona na podstawie umowy o pracę czy umowy zlecenia. Jeżeli przedsiębiorca opłaca pełny ZUS bądź ZUS preferencyjny, a jednocześnie pracuje na podstawie UoP, ma prawo opłacać z tytułu działalności wyłącznie składkę zdrowotną. Warunkiem jest jednak uzyskiwanie na etacie co najmniej minimalnego wynagrodzenia.
Zespół Ekspertów ING Księgowość