Skrócenie czasu pracy - najważniejsze informacje
2023-01-09
W kilku europejskich krajach przeprowadzane są obecnie próby skrócenia podstawowego czasu pracy. Są na to dwie strategie. W niektórych państwach skrócono tydzień - czas pracy to cztery dni. W innych natomiast z każdego dnia ujęta została godzina, więc dzień pracy trwa siedem godzin. W Polsce również pojawiają się pomysły skrócenia podstawowego czasu pracy. Co leży u podłoża tych zmian? Jakie to może przynieść skutki? Z czym wiążą się takie zmiany?
Podstawy propozycji
Psychologowie już od lat wskazują na konieczność skrócenia podstawowego czasu pracy w związku z nadmiernym przemęczeniem i stresem pracowników, które przekładają się na obniżenie zdrowia, większą zachorowalność na choroby sercowe i udary, obniżeniem jakości życia i wieloma innymi konsekwencjami zdrowotnymi. Przemęczenie to również frustracja, podatność na wahania nastrojów, mniej czasu na kontakty międzyludzkie, które są formą rehabilitacji dla zawodowego przemęczenia.
Jednocześnie, postulując skrócenie czasu pracy, psychologowie wskazują również na większą wydajność pracowników, którzy pracują krócej. Mniej czasu na realizację obowiązków skutkuje większym skupieniem i koncentracją. Pracownicy zajmują się tym, co faktycznie mają do wykonania i mniej czasu poświęcają na odpoczynek w pracy. W efekcie, krótszy czas pracy skutkuje wielokrotnie znacznie lepszymi efektami.
Regulacje prawne
Do Sejmu trafił już projekt ustawy, która zakłada, że w Polsce tydzień pracy miałby trwać cztery, zamiast obecnych pięciu dni. W efekcie weekend zaczynałby się już w czwartek, a pracownicy mieliby trzy pełne dni wolnego.
Ze skróceniem czasu pracy nie wiązałaby się obniżka pensji. Wynagrodzenia pozostałyby na tym samym poziomie, natomiast pracownicy zyskaliby jeden dzień wolnego więcej w tygodniu.
Projekt nie narzucałby sposobu organizowania pracy, ustalania okresów rozliczeniowych i dopuszczałby ośmiogodzinny system zmianowy zatrudnienia.
Precyzując informacje, zgodnie z projektem, tydzień pracy miałby trwać 35 godzin - co stopniowo wdrażane jest w innych europejskich krajach. Przypuszcza się jednak, że zmiana pójdzie w kierunku wolnego dnia, zamiast krótszego dnia pracy.
Skutki i konsekwencje
Już co piąty Polak chce faktycznie pracować krócej, otrzymując to samo wynagrodzenie. Pracodawcy są jednak do pomysłu sceptyczni. Swój głos zabierają głównie właściciele firm budowlanych czy magazynów. Konieczność wykonania tej samej pracy, ale w krótszym czasie, może ich zdaniem skutkować większą wypadkowością. Szybsza realizacja zadań może pociągnąć za sobą mniejsza ostrożność i ignorowanie zasada bezpieczeństwa, a to krótka droga do wypadku.
Alternatywą jest wykonywanie pracy w ten sam sposób, ale wtedy terminy zdecydowanie będą dłuższe, prace będą się przeciągać i realizacja zleceń w dotychczasowym tempie stanie się niemożliwa.
Problemem dla przedsiębiorców są też koszty utrzymania pracownika. I tak są wysokie, a po zmianie czasu pracy staną się relatywnie wyższe. Ponadto, konieczność skrócenia czasu pracy może prowadzić do tego, że konieczne będzie zatrudnienie nowych pracowników - na zmiany, by utrzymać dzisiejszą terminowość realizowania zleceń.
Choć nikt nie kwestionuje zasadności skrócenia czasu pracy, to jak zawsze są dwa spojrzenia. Pracownik, który za krótszy czas otrzyma to samo wynagrodzenie będzie z pewnością zadowolony. Natomiast pracodawca, który musi ponosić wysokie koszty zatrudnienia będzie uzyskiwał mniejsze wyniki i efekty wykonania pracy - choć w przypadku pracy intelektualnej, te efekty mogą być wręcz lepsze, bo pracownik jest mniej zmęczony.
Projekt jest w Sejmie i to niemal przesądzone, że Polacy będą pracowali krócej. Kwestią doprecyzowania jest jedynie to, w jaki sposób to skrócenie czasu będzie przebiegało. Czy zyskamy jeden dzień wolny, czy każdego dnia będziemy pracowali krócej. Warto obserwować sytuację, by być na bieżąco z aktualnymi informacjami i zachodzącymi zmianami.
Zespół Ekspertów ING Księgowość