Komu przysługuje emerytura pomostowa? Jakie są jej warunki?

2024-02-21

Czy wiesz, że istnieje świadczenie pieniężne przysługujące pracownikom wykonującym pracę w szczególnych warunkach? To tak zwana emerytura pomostowa. Co to jest pomostówka i kto może się o nią ubiegać? Tego dowiesz się z naszego artykułu.

Z naszego artykułu dowiesz się:

• czym jest emerytura pomostowa,
• kto może ubiegać się o emeryturę pomostową,
• kiedy ustaje emerytura pomostowa,
• jakie są różnice między emeryturą pomostową a świadczeniem przedemerytalnym.

Emerytura pomostowa – definicja i podstawowe zasady

Urodziłeś się po 31 grudnia 1948 r. i byłeś zatrudniony przy pracach o szczególnym charakterze bądź w szczególnych warunkach? Możesz otrzymać świadczenie o nazwie emerytura pomostowa. Co to jest? To specjalne świadczenie pieniężne dla osób, które pracowały w warunkach uciążliwych czy szkodliwych.

Do prac uciążliwych i szkodliwych zalicza się między innymi prace:

• pod ziemią np. górnictwo;
• pod wodą i na wodzie np. rybołówstwo;
• w powietrzu w warunkach gorącego i zimnego mikroklimatu np. na statku powietrznym;
• w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego;
• bardzo ciężkie prace fizyczne np. w podziemnych kanałach ściekowych.

To nie wszystko, bowiem o emeryturę pomostową mogą ubiegać się również osoby objęte ubezpieczeniem społecznym z tytułu działalności artystycznej jako tancerz zawodowy, które wykonywały pracę z ciężkim wysiłkiem fizycznym.

Uprawnionymi do emerytury pomostowej są również osoby wykonujące prace, które wymagają dużej sprawności psychofizycznej i szczególnej odpowiedzialności. Mowa tutaj między innymi o kierowcach pojazdów uprzywilejowanych, członkach zespołów ratownictwa medycznego, czy maszynistów pojazdów trakcyjnych i żurawi wieżowych.

Świadczenia w postaci emerytur pomostowych wypłacane są z FEP (Fundusz Emerytur Pomostowych). Kto opłaca te składki? Pracodawcy zatrudniający pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Opłacanie składek na FEP jest obowiązkowe podobnie jak odbiór dnia wolnego za święto w sobotę. Najczęściej zajmuje się tym nie pracodawca, a biuro rachunkowe działające w jego imieniu.

Warunki otrzymania emerytury pomostowej

Już wiesz, czym jest emerytura pomostowa. Warunki, jakie trzeba spełnić, aby otrzymać to świadczenie pieniężne, nie są wygórowane.

Możesz przejść na emeryturę pomostową na ogólnych zasadach, gdy:

• urodziłeś się po 31 grudnia 1948 roku.;
• udowodniłeś co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze;
• masz co najmniej 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni);
• masz co najmniej 20 lat (kobiety) lub 25 lat (mężczyźni) stażu ubezpieczeniowego, na który wliczają się okresy składkowe i nieskładkowe;
• wykonywałeś po 31 grudnia 2008 r. pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, a ten rodzaj pracy wymieniony jest w ustawie  z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych.

Ważne! Aby otrzymać emeryturę pomostową, należy spełnić wszystkie, z powyżej wymienionych warunków.

Aby otrzymać emeryturę pomostową, najlepiej zgłosić się do najbliższej placówki ZUS, wypełnić formularz wniosku o emeryturę pomostową (EPOM) i dołączyć do niego:

• zaświadczenia o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze;
• orzeczenie o niezdolności do pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, jeżeli orzeczenie takie jest jednym z warunków przyznania emerytury pomostowej;
• niezbędne dokumenty, aby ustalić kapitał początkowy.

Dokumenty wraz z podpisanym i wypełnionym wnioskiem możesz wysłać pocztą, bądź skorzystać z elektronicznej skrzynki podawczej ZUS.

Co wlicza się do okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze?

Możliwe, że zastanawiasz się, jak sumowane są okresy pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. By móc ustalić co najmniej 15-letni okres zatrudnienia należy zsumować okres pracy, którą wykonywałeś. W tym celu dobrze jest otrzymać od byłego pracodawcy zaświadczenie o zatrudnieniu bądź udokumentować staż pracy na podstawie świadectwa pracy.

Do okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze okresów nie wlicza się wynagrodzenia, lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie pobierania zasiłku chorobowego, lub świadczeń rehabilitacyjnych, a także zasiłku opiekuńczego lub macierzyńskiego. Do okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze nie zalicza się również urlopu wychowawczego, służby wojskowej i urlopu bezpłatnego.

Jeśli jesteś nauczycielem i ubiegasz się o pomostówkę, to ZUS nie uwzględni Ci również okresów urlopu dla podratowania zdrowia, urlopu szkoleniowego, pozostawania w stanie nieczynnym oraz przebywania na urlopie na dalsze kształcenie się.
 

Kiedy powstaje prawo do emerytury pomostowej?

Prawo do emerytury pomostowej powstaje w momencie spełnienia wszystkich warunków ujętych we wcześniejszym akapicie. Zanim jednak otrzymasz świadczenie pieniężne, musisz złożyć wniosek o przyznanie emerytury. Należy dokonać tej formalności najpóźniej w miesiącu, w którym spełniłeś warunków uprawniające do pobierania świadczenia.
 

Przejście z emerytury pomostowej na normalną – procedury

Emerytura pomostowa przysługuje Ci do dnia poprzedzającego dzień, w którym ukończysz powszechny wiek emerytalny. Zgodnie z prawem wynosi on 60 lat, jeśli jesteś kobietą, i 65 lat, jeśli jesteś mężczyzną. Po ukończeniu 60-ciu bądź 65 lat (w przypadku mężczyzn) następuje przejście z emerytury pomostowej na normalną. Oczywiście, prawo do pobierania emerytury pomostowej ustaje także na podstawie śmierci osoby uprawnionej.

Jakie procedury należy wykonać, aby przejść z emerytury pomostowej na normalną? Najlepiej zabrać ze sobą dowód tożsamości i udać się do najbliższej terenowej jednostki organizacyjnej ZUS. Oczywiście, konieczne jest zabranie ze sobą dokumentów potwierdzających przebyty czas zatrudnienia i wysokość wynagrodzeń. Należy również wypełnić druk EMP – jest to wniosek o emeryturę wraz z załącznikiem ERP-6, czyli informacją o okresach składkowych i nieskładkowych.

Do wniosku możesz również dołączyć inne dokumenty, których nie złożyłeś wcześniej, przy ubieganiu się o emeryturę pomostową, a które mogą wpłynąć na wysokość emerytury powszechnej.
 

Różnice między emeryturą pomostową a świadczeniem przedemerytalnym

Pomostówka, a świadczenie przedemerytalne – czy te dwa świadczenia, czym się od siebie różnią? Oczywiście, że tak.

Świadczenie emerytalne przysługuje osobom, które straciły pracę nie z własnej winy, lecz np. z powodu likwidacji lub niewypłacalności pracodawcy. Mogą ubiegać się o nie osoby, które ogłosiły upadłość pozarolniczej działalności, a także osoby, którym ustało prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje również osobom, którym ustało prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna z powodu śmierci osoby, nad którą sprawowano opiekę.

Zasiłek przedemerytalny ustalany jest na podstawie ustawy z 30 kwietnia 2004 r. Wynosi obecnie 1600,70 zł brutto. Natomiast emerytura pomostowa  ustalana jest indywidualnie – obecnie jest to 100 procent potencjalnej emerytury obliczonej dla osoby w wieku 60 lat. Wysokość tego świadczenia oscyluje w granicach 3200 złotych. Zarówno emerytura pomostowa jak i świadczenie przedemerytalne ulegają corocznej waloryzacji. Przeprowadzana jest ona na zasadach i terminach przewidzianych w ustawie emerytalnej.

Podobnie jak w przypadku emerytury pomostowej prawo do zasiłku przedemerytalnego wygasa w dniu poprzedzającym dzień, w którym osiągniesz powszechny wiek emerytalny.

Mamy nadzieję, że wiesz już, czym są emerytury pomostowe – dla kogo są przewidziane, ile wynoszą i jak długo można otrzymywać tego typu świadczenie.

---

Zespół Ekspertów ING Księgowość