Badania lekarskie – ważność, brak ważnych badań a skutki, badania kontrolne po długotrwałym L4, ważność badań przy zmianie pracodawcy
2023-11-29
Jednym z podstawowych obowiązków przedsiębiorcy zatrudniającego pracowników jest skierowanie ich na badania do lekarza medycyny pracy. W przeciwnym razie przełożony musi liczyć się z poważnymi konsekwencjami. Co warto wiedzieć o obowiązkowych badaniach lekarskich?
Badania lekarskie do pracy – obowiązek każdego pracownika
Badania u lekarza medycyny pracy mają na celu potwierdzenie, czy dany pracownik nie ma żadnych przeciwskazań do wykonywania pracy na danym stanowisku. Wykonuje się je zarówno przed przystąpieniem do pracy – mówimy wówczas o badaniach wstępnych – jak i w trakcie trwania stosunku pracy – to z kolei badania okresowe. Pracodawca ma obowiązek skierowania na badania lekarskie każdej osoby zatrudnionej. W wydanym skierowaniu muszą znaleźć się informacje na temat:
- rodzaju badania profilaktycznego;
- stanowiska pracy, które zajmuje dany pracownik;
- występujących na danym stanowisku warunków uciążliwych lub szkodliwych czynników – włącznie z pomiarem czynników szkodliwych dla zdrowia.
Pracownik jest z kolei zobowiązany do poddania się zleconym badaniom. Zazwyczaj wykonuje się je w godzinach pracy przy zachowaniu prawa do wynagrodzenia. Co więcej, badania kontrolne u lekarza medycyny pracy przeprowadza się na koszt pracodawcy. Otrzymane przez pracownika orzeczenie lekarskie po badaniach wstępnych najczęściej jest ważne przez rok. Okresowe badania wykonuje się natomiast co 2-4 lata, m.in. w zależności od warunków pracy.
Brak ważnych badań lekarskich – skutki dla pracodawcy i pracownika
Na pracodawcę, który dopuścił pracownika do wykonywania obowiązków na konkretnym stanowisku bez aktualnych badań lekarskich, może zostać nałożona grzywna w wysokości od tysiąca do nawet 30 tysięcy złotych. Wiąże się to z naruszeniem przepisów dot. bezpieczeństwa i higieny pracy oraz praw pracowniczych. Brak ważnego orzeczenia od lekarza medycyny pracy jest bowiem równoznaczny z niezdolnością do wykonywania danej pracy. Tym samym pracownik traci prawo do wynagrodzenia. Może on również zostać ukarany naganą,
a w niektórych przypadkach – nawet karą pieniężną.
Badania kontrolne po długotrwałej chorobie
Jeżeli pracownik przebywał na L4 z powodu niezdolności do pracy dłuższej niż 30 dni, pracodawca ma obowiązek skierować go na tzw. badania kontrolne. Mają one potwierdzić, czy dana osoba zatrudniona jest w stanie ponownie przystąpić do pracy na swoim stanowisku i czy jej aktualny stan zdrowia w pełni na to pozwala. Bez uprzedniego uzyskania takiego potwierdzenia zatrudniony nie może wykonywać swoich dotychczasowych obowiązków.
W sytuacji, gdy podczas badań lekarz stwierdzi niezdolność do wykonywania pracy na danym stanowisku, pracodawca musi zlecić danemu pracownikowi inne obowiązki, które będą odpowiednie dla jego stanu zdrowia. Należy wówczas kierować się wskazówkami specjalisty wykonującego badanie. W sytuacji, gdy niezdolność do wykonywania pracy z powodu choroby trwała poniżej 30 dni, przełożony może, ale nie musi zlecić wykonania badań kontrolnych – pracownik z kolei może wyrazić na nie zgodę, jednak też nie ma takiego obowiązku.
Zmiana pracodawcy a ważność badań lekarskich
Istnieje jeden wyjątek, w którym przedsiębiorca nie ma obowiązku kierowania pracownika na badania wstępne. To sytuacja, gdy do pracy na danym stanowisku przyjmowana jest po raz kolejny osoba, która wykonywała już wcześniej tę pracę u tego samego pracodawcy. Dotyczy to kolejnej umowy o pracę zawartej w ciągu 30 dni od rozwiązania bądź wygaśnięcia poprzedniej.
Zespół Ekspertów ING Księgowość