Pusta faktura – czym jest i jakie mogą być jej konsekwencje?
2024-07-08
Wystawienie pustej faktury to praktyka zakazana przez prawo, co może prowadzić do nałożenia na przedsiębiorcę wysokiej kary pieniężnej, a nawet do pozbawienia wolności. Nasz poradnik zawiera wiedzę, jakie regulacje prawne dotyczą tej kwestii. Zapraszamy do lektury.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Co to takiego jest pusta faktura.
- Jakie konsekwencje niesie ze sobą wystawianie takiego dokumentu.
- W jaki sposób korygować puste faktury.
- Jak ustrzec się przed nimi w przyszłości.
Pusta faktura – co to jest?
Pusta faktura to termin określający dokument księgowy, który nie jest powiązany z żadną rzeczywistą transakcją. Nie było usług, towaru czy też innego przekazania produktów, tylko samo fakturowanie. Wystawca pragnie w ten sposób oszukać fiskusa, lub też wyłudzić zwrot nienależnych podatków. Posługiwanie się tego rodzaju dokumentami jest w naszym kraju wykroczeniem podatkowym i jest ścigane przez organy prawa.
Choć nie zawsze musi to być działanie celowe. Pusta faktura może być wynikiem błędu systemowego lub ludzkiego. Pomimo tego, nawet jeżeli nie doszło do żadnej transakcji, wystawiający podmiot ma obowiązek uregulować należność VAT. Taka interpretacja prawa ma na celu zapobieganie nagminnemu wystawianiu pustych faktur, a potem tłumaczeniu się błędem. Takie działanie po prostu się nie opłaca.
Pusta faktura – konsekwencje wystawiania takiego dokumentu
W świetle przepisów podatkowych obowiązujących w naszym kraju wystawienie faktury bez rzeczywistej transakcji jest karalne. Kodeks karny i kodeks karny skarbowy szczegółowo określają konsekwencje tego przestępstwa. Wystawca musi zapłacić podatek VAT zgodnie z art. 108 ust. 1 ustawy o VAT. Samo wystawienie takiego dokumentu powoduje powstanie zobowiązania podatkowego.
Kodeks karny skarbowy przewiduje surowe sankcje za nieprawidłowości związane z fakturami, może to być:
- kara grzywny od 180 do 720 stawek dziennych za wadliwe wystawienie faktury (art. 62 kks), lub do roku pozbawienia wolności, a nawet obie te kary jednocześnie.
- Kara pozbawienia wolności:
- od 3 miesięcy do 5 lat fałszywe poświadczenie w dokumencie (art. 271 Kodeksu karnego),
- od pół roku do 8 lat za fałszerstwo intelektualne faktur (art. 271a Kk),
- od 3 do 20, a nawet 25 lat więzienia w przypadku faktur o wartości przekraczającej 5 mln zł lub 10 mln zł.
Pusta faktura – konsekwencje dla nabywcy
Także podmioty, które świadomie przyjmują puste faktury, muszą liczyć się z konsekwencjami. Jedną z nich jest utrata prawa do ubiegania się o odliczenie podatku od wartości fałszywej faktury. Umyślne akceptowanie takich nieprawidłowych dokumentów może prowadzić do poważnych zarzutów karnych na podstawie art. 271a i 277a kodeksu karnego. Dlatego trzeba być ostrożnym, gdyż na przykład nieuczciwa konkurencja może w ten sposób próbować zdyskredytować daną spółkę.
Jak korygować błędy związane z pustymi fakturami?
Czy można anulować fakturę wystawioną bez usługi? Tak. Jeśli pusta faktura została wystawiona przez pomyłkę, to możliwe są dwa sposoby jej skorygowania. Pierwszym z nich jest korekta pustej faktury, ale tylko w przypadku, gdy nie dotarła jeszcze do odbiorcy. W takim przypadku, aby zachować ciągłość numeracji, należy wydrukować kopię, przekreślić ją i odnotować datę anulowania. Wystarczy odręczna notatka anulująca z podpisem podatnika. Gdy faktura jest już u odbiorcy, konieczne jest wystawienie faktury korygującej.
A co w przypadku przyjęcia takiej faktury i jej rozliczenia? Przedsiębiorca, który omyłkowo odliczył VAT z pustej faktury, musi naprawić swój błąd. Może to zrobić poprzez dokonanie ujemnego zapisu w rejestrze VAT za okres, w którym błędnie odliczył podatek. Dodatkowo koniecznie musi przygotować i złożyć skorygowany plik JPK_V7 za okres, w którym wykazał nieprawidłową transakcję.
Pusta faktura a podatek VAT – jakie są zasady?
Służby podatkowe analizują transakcje potencjalnie obejmujące nieważne faktury, ponieważ dokumenty takie mogą ułatwiać uchylanie się od opodatkowania lub wyłudzanie zwrotów podatku VAT. Puste faktury budzą podejrzenia, zwłaszcza w przypadku transakcji między podmiotami powiązanymi, ponieważ mogą one bezprawnie obniżać podstawę opodatkowania lub prowadzić do nienależnych rabatów. Urzędnicy podatkowi skrupulatnie badają podejrzane działania sugerujące wystawianie nielegalnych faktur.
Jak uniknąć problemów związanych z pustymi fakturami?
Sprawdzenie każdego rachunku pod kątem rzeczywistej transakcji jest jednym ze sposobów, aby uniknąć problemów związanych z pustymi rachunkami. Prowadzenie dokumentacji i dowodów wszystkich dostarczonych towarów lub usług ma kluczowe znaczenie. Regularne kontrole i audyty wewnętrzne mogą szybko wykryć i rozwiązać problemy takie jak pusta faktura vat.
Zespół Ekspertów ING Księgowość