Nieuczciwa konkurencja – co to jest, na czym polega?

2024-05-29

Prowadzenie działalności to nie lada wyzwanie. Konieczne jest dostosowanie się do licznych zasad, a w tym zasady uczciwości i rzetelności. Sprawdź, z czym wiąże się prawo nieuczciwej konkurencji.

W tym artykule znajdziesz informacje o:

• definicji nieuczciwej konkurencji,
• czynach nieuczciwej konkurencji,
• zasadzie uczciwej konkurencji,
• sankcjach związanych z nieuczciwą konkurencją,
• sposobach na zwalczanie nieuczciwej konkurencji.

Definicja i podstawy nieuczciwej konkurencji

Definicję nieuczciwej konkurencji znaleźć można w ustawie z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Zgodnie z jej przepisami czynami nieuczciwej konkurencji są wszystkie te działania sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, które stwarzają zagrożenie lub naruszają interes innego przedsiębiorcy czy klienta.

Tym samym czynem nieuczciwej konkurencji należy nazwać w szczególności działania wprowadzające otoczenie w błąd. Może to być na przykład oznaczenie przedsiębiorstwa, oznaczenie towarów czy usług lub organizowanie sprzedaży lawinowej. Tym samym należy uznać, że ogólna definicja tego zagadnienia jest bardzo szeroka i obejmuje różne obszary.

W związku ze stale rozwijającym i zmieniającym się otoczeniem nie jest możliwe określenie wyczerpującej listy przypadków. Niektórych działań podejmowanych przez przedsiębiorstwa nie da się zatem jednoznacznie uznać za czyny nieuczciwej konkurencji. Stwierdzenie takiego stanu wymaga w takich sytuacjach dokładnej analizy konkretnego stanu faktycznego.

Nieuczciwa konkurencja – przykłady

Wspomniana wyżej ustawa przewiduje katalog czynów nieuczciwej konkurencji i ma on charakter otwarty. Oznacza to, że nie obejmuje on wszystkich możliwych zdarzeń, które mogłyby zostać przy określonych warunkach uznane za czyny nieuczciwe.

Analizując zagadnienie czynów nieuczciwej konkurencji, należy wskazać główne przykłady, a w tym:

• wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług;
• wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa;
• organizowanie systemu sprzedaży lawinowej;
• utrudnianie dostępu do rynku;
• naśladownictwo produktów;
• nieuczciwa lub zakazana reklama;
• naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa;
• przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną;
• nieuzasadnione wydłużanie terminów zapłaty za dostarczone towary lub wykonane usługi.

Przykład nieuczciwej konkurencji to również wysyłanie ofert handlowych w sposób sprzeczny z zasadami konkurowania. W takim wypadku warto zadać sobie pytanie, czy można wysyłać oferty mailem do firm. Okazuje się, że istnieją przepisy, które regulują to zagadnienie i każdy przedsiębiorca jest zobligowany do ich przestrzegania.

Jak odróżnić uczciwą od nieuczciwej konkurencji?

W polskim prawie określa się nie tylko definicję nieuczciwej konkurencji. Stosuje się także obowiązek zachowania przez przedsiębiorców zasady uczciwej konkurencji. Polega ona na zachowaniu zasad przejrzystego biznesu z poszanowaniem dobrych obyczajów i interesów wszystkich uczestników rynku. Uczciwa konkurencja to podstawa prawidłowo funkcjonującej gospodarki.

Nieuczciwa konkurencja to zatem działania sprzeczne z omawianą zasadą. Podejmowanie kroków w stronę wprowadzania w błąd otoczenia biznesu czy stosowanie formatów zakazanych wiąże się z odpowiednimi sankcjami. Zgłoszenie czynu niedozwolonego może pochodzić zarówno od konsumentów, jak i przedsiębiorców, których interesy zostały zagrożone lub naruszone.

Prawo wobec nieuczciwej konkurencji – ochrona rynku

Zgłoszenie działania nieuczciwej konkurencji to jedno. Ważną kwestią są natomiast prawa poszkodowanego, którego dotknęły skutki niezgodnych z przepisami czynów. Na drodze postępowania cywilnego przedsiębiorca może żądać:

• zaniechania niedozwolonych działań;
• naprawienia wyrządzonej szkody;
• usunięcia skutków czynów;
• wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści;
• złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści w odpowiedniej formie.

W przypadku, gdy kontrahent bez uzasadnienia wydłuża terminy zapłaty za dostarczone towary lub wykonane usługi przedsiębiorca może żądać niezwłocznego spłacenia zobowiązań. Zanim sprawa zostanie skierowana do sądu, warto skorzystać z alternatywnego rozwiązania, jakim jest windykacja. W ten sposób poszkodowany zdejmuje z siebie odpowiedzialność osobistego kontaktu z kontrahentem przy jednoczesnym zachowaniu względnie dobrych relacji.

Nieuczciwa konkurencja – odpowiedzialność karna

Popełnienie niektórych czynów utożsamianych z nieuczciwą konkurencją wiążą się również z odpowiedzialnością karną. Patrząc na strukturę pojęcia nieuczciwa konkurencja, przykłady mogą być rozmaite. Przede wszystkim grzywnie i karze ograniczenia lub pozbawienia wolności do lat 2 podlega ten, kto wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi ujawnia innej osobie informacje traktowane jako tajemnica przedsiębiorstwa. W szczególności ma to miejsce, jeśli wykorzystanie takich danych prowadzi do wyrządzenia szkody przedsiębiorcy będącego właścicielem danych informacji.

Równie poważne skutki pojawiają się w momencie, gdy dane stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa zostaną pozyskane w drodze niezgodnej z prawem. Podobnej karze podlega także wykorzystywanie lub ujawnianie informacji uzyskanych poprzez uczestnictwo w rozprawie czy innej czynności postępowania sądowego dotyczącego roszczeń z tytułu czynu nieuczciwej konkurencji.

Karalne okazuje się także kopiowanie, przy pomocy technicznych środków reprodukcji, zewnętrznej postaci danego produktu oraz włączanie do obrotu produktu w takiej formie. W szczególności problem pojawia się w momencie, gdy kopia stwarza możliwość wprowadzenia klientów w błąd co do tożsamości producenta.

Odpowiedzialność karna a wprowadzanie klientów w błąd

Nieco krótszym okresem pozbawienia wolności podlegają osoby organizujące sprzedaż lawinową. Natomiast kary aresztu oraz grzywny mogą spodziewać się sprawcy, którzy wprowadzają klientów w błąd poprzez fałszywe oznaczanie produktów pod kątem ich zawartości, ilości, jakości, przydatności czy pochodzenia oraz stosujący nieuczciwą lub zakazaną reklamę.

Prawo nieuczciwej konkurencji zakłada również poniesienie ciężaru odpowiedzialności karnej przez osoby rozpowszechniające nieprawdziwe informacje o danym przedsiębiorstwie, wytwarzanych przez niego towarach lub świadczonych usługach. Takie wprowadzanie klientów  w błąd przez osoby trzecie wiąże się z karą aresztu oraz grzywny.

Jak chronić się przed nieuczciwą konkurencją?

Czynem nieuczciwej konkurencji jest każde działanie, które można uznać za sprzeczne z prawem i dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy czy klienta. Nie istnieje uniwersalny sposób na unikanie takich sytuacji, a więc każdy przedsiębiorca powinien wypracować własne sposoby na ochronę swoich interesów.

Warto pamiętać, że po stronie poszkodowanego zawsze stoi prawo i po nie należy sięgać, gdy dotknie nas skutek nieuczciwej konkurencji. Uzyskanie rekompensaty poniesionych szkód wydarzy się jedynie na wniosek pokrzywdzonego. Gdy już uda Ci się wyegzekwować środki od kontrahenta, sprawdź, jak zaksięgować odszkodowanie.

---

Zespół Ekspertów ING Księgowość