Działalność gospodarcza a emerytura w 2024 roku
2024-09-04
Choć osoby w starszym wieku mogą zrezygnować z pracy i udać się na zasłużony odpoczynek, to nie zawsze w głowie im spokojna emerytura. Działalność gospodarcza, to jedno z rozwiązań, które wciąż pozwoli im być aktywnym zawodowo, choć niekoniecznie w takim wymiarze jak dotychczas. Czy warto w tym wieku rozwinąć własny biznes? Czy to w ogóle zgodne z prawem? Odpowiadamy w naszym tekście!
Emerytura a działalność gospodarcza – kwestie prawne i finansowe
Przede wszystkim już na wstępie powiedzieć należy, że emerytura i działalność gospodarcza mogą iść ze sobą w parze. Jeśli Zakład Ubezpieczeń Społecznych co miesiąc wypłaca należne Ci świadczenie, to wcale nie oznacza to, że nie możesz prowadzić nawet jednoosobowej firmy. Nie ma przeciwwskazań do tego, aby zawrzeć z kontrahentem stosowną umowę, wykonać pracę, wystawić fakturę i cieszyć się zasileniem portfela dodatkowymi środkami. To czynności całkowicie legalne i dozwolone. Jeśli masz tylko taką ochotę, możesz kontynuować swoją przygodę zawodową.
Jednak, aby to zrobić, musisz swoją działalność gospodarczą zarejestrować. Nie ma znaczenia, w jakim jesteś wieku – musisz przejść dokładnie taką samą ścieżkę, jak inni przedsiębiorcy w naszym kraju. Stosowne wnioski złożysz za pomocą przygotowanego rządowego portalu biznes.gov.pl. Wybierz formę opodatkowania, dokonaj zgłoszenia VAT i zgłoś się do ZUS-u. Choć to właśnie ta instytucja wypłaca Ci świadczenia emerytalne, to w przypadku rejestracji działalności gospodarczej i tak będziesz musiał się z nią skontaktować, informując o rozpoczęciu działalności.
Sytuacja emeryta prowadzącego działalność jest bardzo podobna do chwili, gdy osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, równolegle rejestruje firmę. W jednym, jak i w drugim przypadku osoby te mogą skorzystać ze zwolnienia z opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Emeryt nie musi też zgłaszać się do ubezpieczenia chorobowego oraz do Funduszu Pracy.
Może natomiast zgodzić się na dobrowolne objęcie ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym. Warto mieć jednak na uwadze, że gdy przystąpi do nich dobrowolnie, wówczas konieczne będzie opłacenie ubezpieczenia wypadkowego i nie będzie możliwości przystąpienia do ubezpieczenia chorobowego.
Co z ubezpieczeniem zdrowotnym? Jest ono nie tylko obowiązkowe dla etatowców, którzy prowadzą równolegle własną działalność. Opłacić muszą je również emeryci. Istnieją jednak wyjątki, pozwalające właścicielowi firmy, który przebywa już na emeryturze, na zwolnienie z obowiązku opłacenia składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Te sytuacje dotyczyć będą emerytów, których – po pierwsze – świadczenia emerytalne nie przekraczają miesięcznie wysokości minimalnego wynagrodzenia. To do czerwca 2024 roku wynosi 4 242,00 złotych brutto, a od lipca dobija do kwoty 4 300,00 złotych brutto. Po drugie zaś – uzyskiwane dodatkowe dochody z pozarolniczej działalności nie przekraczają miesięcznie kwoty połowy najniższej emerytury lub właściciel firmy opłaca podatek dochodowy ze swojej pracy w formie karty podatkowej.
Jak prowadzenie działalności gospodarczej wpływa na emeryturę?
Można powiedzieć, że bycie właścicielem działalności gospodarczej wpływa na emeryturę wyłącznie w dobry sposób. Dlaczego? Jest to możliwość zarobienia dodatkowych pieniędzy, a w przypadku emerytów, którzy przeszli na emeryturę po osiągnięciu ustawowego wieku emerytalnego (kobiety od 60. roku życia, a mężczyźni od 65.), nie ma mowy o istnieniu jakichkolwiek limitów, generowanych podczas prowadzenia działalności.
W trudniejszej sytuacji są osoby, które przeszły na wcześniejszą emeryturę. Powinny one pamiętać o ustawowych limitach, których nie mogą przekroczyć, bowiem wówczas stracą część lub całość świadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jakie to limity?
- W przypadku gdy przychody z działalności gospodarczej przekroczą 70% średniego miesięcznego krajowego wynagrodzenia, wówczas świadczenie emerytalne zostanie zmniejszone;
- W momencie gdy wartości te osiągną ponad 130%, wówczas wypłacanie świadczenia emerytalnego zostanie przerwane, a osoba na wcześniejszej emeryturze straci jedno ze źródeł dochodu w domowym budżecie.
Działalność gospodarcza a emerytura – korzyści i ryzyko własnego biznesu
Działalność gospodarcza może być zarówno źródłem korzyści, jak i nieść ze sobą pewne ryzyko w kontekście wykorzystywania emerytury. Prowadzenie własnego biznesu zapewni większą kontrolę nad dochodami oraz szersze zasoby finansowe, umożliwiające realizację Twoich marzeń. Choć nie każdy będzie postrzegać decyzję emeryta przez pryzmat budowy kapitalistycznego imperium, to nawet taka firma może stać się przyczyną radości dla całej rodziny, którą w niedalekiej przyszłości przejmą dzieci lub wnuki właściciela.
Niestety prowadzenie biznesu to także spora dawka stresu i mniej czasu na realizację zainteresowań (pomimo większej ilości pieniędzy). Jeśli senior jest zbyt zajęty firmą, cierpią na tym również jego międzyludzkie relacje, co szczególnie bolesne jest dla najmłodszych, pragnących jak najwięcej czasu spędzać na zabawie z dziadkami. Niezależnie od wieku, emeryt musi też pamiętać o wszystkich formalnościach – wystawianiu faktur, zdobywaniu klientów czy opłacaniu podatków.
Działalność gospodarcza na emeryturze mundurowej – co warto wiedzieć?
Służby mundurowe w Polsce cieszą się wciąż bardzo wartościowym przywilejem, jakim jest możliwość wcześniejszego przejścia na emeryturę. Nietrudno spotkać byłych żołnierzy i policjantów, którzy po odejściu ze służby poszukują różnych prac dodatkowych. To właśnie ich dotyczy przypadek wcześniejszej emerytury. Wyciąg z ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych pokazuje również, o jakich wartościach mówimy.
Artykuł 108 ustawy wyraźnie wskazuje, że w razie osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, nie wyżej jednak niż 130% tej kwoty, świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, nie większą jednak niż kwota maksymalnego zmniejszenia obowiązująca w dniu 31 grudnia 1998 r. w wysokości:
1) 24% kwoty bazowej obowiązującej przy ostatniej waloryzacji w 1998 r. - dla emerytury lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy;
2) 18% kwoty bazowej, o której mowa w pkt 1 - dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy;
3) 20,4% kwoty bazowej, o której mowa w pkt 1 - dla renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba.
Jak pokazuje powyższe zestawienie, emeryci ze służb mundurowych, mogą bez obaw korzystać z możliwości, jakie daje im prawo. Co więcej, do domowego budżetu mogą dorzucić sporo pieniędzy. Muszą jednak mieć się na baczności, bo kwoty, o które może zostać pomniejszona ich emerytura, również nie należą do najmniejszych.
Jednoosobowa działalność gospodarcza a emerytura – poradnik dla przedsiębiorców
Emeryci podobnie jak pozostali przedsiębiorcy stoją przed wyborem jednej z trzech form opodatkowania. Są to zasady ogólne, podatek liniowy i ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Od nich zależy nie tylko podatek dochodowy, ale też kwestie rozliczania składki zdrowotnej, o czym pisaliśmy wcześniej.
Jaka będzie odpowiednia forma rozliczania się z fiskusem? Każdy przypadek jest inny, dlatego najlepszej porady udzieli profesjonalne biuro rachunkowe, po zapoznaniu się z każdym szczegółem otwartej firmy. Pomoże ono również w korzystnym rozliczeniu ulg podatkowych albo wspólnym rozliczeniu emeryta z wciąż żyjącym małżonkiem.
Nowy Polski Ład zagwarantował też zwolnienie z podatku dochodowego (tak zwany PIT-0), jeżeli emeryt spełni trzy warunki:
- osiągnął wiek emerytalny, czyli nie korzysta z wcześniejszej emerytury;
- zdecyduje się nie pobierać z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych należnego mu świadczenia emerytalnego;
- roczne przychody z działalności gospodarczej nie przekroczą kwoty 85 528 zł.
Jeśli emeryt nie będzie mógł skorzystać z „zerowego” PIT-u, musi złożyć zeznanie podatkowe z prowadzonej działalności i pobieranej emerytury. Rozliczający się według skali podatkowej złożą jedno zeznanie PIT-36, przedstawiając przychody z obu wpływów. Tylko w tej sytuacji możliwe jest wspólne rozliczenie się z małżonkiem. Rozliczając się według podatku liniowego, to składając zeznanie roczne, emeryt przedłoży dwa formularze: PIT-36L dla dochodów z działalności oraz PIT-37 dla dochodów z emerytury. Natomiast w przypadku, gdy emeryt wybrał ryczałt, to dla przychodów z firmy złoży PIT-28, a dla dochodów z emerytury PIT-37.
Zespół Ekspertów ING Księgowość