Rozliczenie roczne z podatku dochodowego

2025-03-04

Roczne rozliczenie podatku dochodowego to jeden z najważniejszych obowiązków osób fizycznych, które osiągają dochody podlegające opodatkowaniu. Jego niedopełnienie może skutkować nie tylko nałożeniem kary finansowej, ale uniemożliwi również skorzystanie z przysługujących podatnikowi ulg czy przekazanie 1,5% podatku na rzecz wybranej organizacji pożytku publicznego (OPP).

Sprawdźmy zatem w jakim terminie musi zostać złożone zeznanie podatkowe oraz jaką deklarację wybrać, by było ono prawidłowe.

W poniższym artykule dowiesz się między innymi:

• kto musi złożyć zeznanie roczne?
• jakie dokumenty są potrzebne, by rozliczyć podatek roczny?
• jak krok po kroku rozliczyć się z urzędem skarbowym?

Ciekawostką może być fakt, że osoby fizyczne, które rozliczają się na formularzu PIT-37 (przede wszystkim pracownicy etatowi) i nie korzystają z żadnych ulg w praktyce nie muszą składać rocznej deklaracji podatkowej. Od 2019 roku przygotowuje ją Ministerstwo finansów, a podatnik ma możliwość zweryfikowania i akceptacji dokumentu. Jeżeli jednak nie uczyni to przed upływem terminu złożenia deklaracji to organ podatkowy automatycznie uzna ją za rozliczoną.

Kto i kiedy musi złożyć roczne zeznanie podatkowe?

Chcąc odpowiedzieć na pytanie, kto musi złożyć roczne zeznanie do urzędu skarbowego warto odwołać się do tego, czym w zasadzie jest PIT, czyli Personal Income Tax. W mowie potocznej skrót ten wykorzystywany jest bowiem do określenia formularzy podatkowych, jednak w rzeczywistości odnosi się on do podatku dochodowego od osób fizycznych. W praktyce zatem z fiskusem powinny się rozliczyć wszystkie osoby, które w danym roku podatkowym uzyskały jakikolwiek dochód podlegający opodatkowaniu zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych. Będą to więc zarówno pracownicy etatowi, freelancerzy pracujący na podstawie umów cywilnoprawnych, emeryci i renciści czy przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą. Jednocześnie warto wspomnieć także o tym, że obowiązek złożenia zeznania PIT nie jest powiązany z wysokością osiąganych dochodów, a co za tym idzie, deklarację zarówno osoby uzyskujące wysokie, jak i niskie dochody.

Kto nie musi składać rocznego zeznania podatkowego? Zwolnione z tego obowiązku są nie tylko osoby, które w danym roku nie uzyskały żadnych dochodów podlegających opodatkowaniu PIT, ale również Ci, którzy otrzymywali wyłącznie dochody zwolnione z opodatkowania. Katalog tego typu dochodów zawiera art. 21 ustawy o PIT, a przykładem może być między innymi zasiłek z tytułu urodzenia dziecka, dodatek mieszkaniowy czy zasiłek pogrzebowy. W rzeczywistości zwolnione z opodatkowania PIT jest przeszło 150 różnych rodzajów dochodów. W związku z czym warto pamiętać, że osoby, które w danym roku podatkowym uzyskiwały zarówno dochody podlegające opodatkowaniu, jak i zwolnione z opodatkowania, do deklaracji PIT wpisują jedynie te pierwsze. Poza tym rozliczenie PIT nie obejmuje niektórych młodych osób, ponieważ zwolnione z opodatkowania PIT są uzyskane przed ukończeniem 26 roku życia dochody z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz umów zlecenia. Zwolnienie obowiązuje w tym przypadku do kwoty nieprzekraczającej w danym roku podatkowym 85 528 zł.

Osoby, które zobowiązane są do złożenia deklaracji podatkowej za dany rok, muszą pamiętać o tym, by zrobić to w odpowiednim terminie. Kiedy on upływa? W praktyce termin złożenia deklaracji PIT uzależniony jest od jej rodzaju, a co za tym idzie, źródła osiąganych dochodów. W praktyce większość podatników zobowiązanych jest do złożenia rocznej deklaracji podatkowej w maksymalnym terminie do 30 kwietnia roku następnego po zakończeniu danego roku podatkowego. Wyjątek stanowią osoby rozliczające się na deklaracji PIT 16 oraz PIT 16A, które muszą złożyć zeznanie podatkowe do końca lutego.

Jaki formularz PIT wybrać do rozliczenia?

Rozliczenia PIT należy dokonać korzystając z odpowiedniego formularza, którego wybór uzależniony jest od źródła uzyskiwanych dochodów. W praktyce może to być:

• PIT 37, czyli najpopularniejszy formularz rozliczeniowy, z którego korzystają osoby osiągające przychody wyłącznie za pośrednictwem płatnika, np. z tytułu stosunku pracy, czy umów cywilnoprawnych. Niezbędne jest wówczas uzyskanie od płatnika druku PIT 11, na podstawie którego wypełniane jest rozliczenie podatku dochodowego. Rozliczenie PIT odbywa się na zasadach ogólnych, czyli według skali podatkowej. PIT 37 to formularz, który może służyć nie tylko do rozliczenia indywidualnego, ale umożliwia także rozliczenie wspólnie z małżonkiem. Poza tym wykorzystać może go również osoba samotnie wychowująca dziecko;
• PIT 36, czyli formularz dedykowany dla osób, które osiągają przychody bez pośrednictwa płatnika (np. z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej) i rozliczają je na ogólnych zasadach (korzystają ze skali podatkowej). Poza tym PIT 36 służy do rozliczenia pozostałych dochodów osiąganych według skali podatkowej,  straty z lat wcześniejszych, dochodów małoletnich dzieci, czy odliczania podatku minimalnego od posiadanych środków trwałych;
• PIT 36L, czyli formularz, z którego korzystają przedsiębiorcy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą, którzy jako formę opodatkowania wybrali podatek liniowy;
• PIT 28, czyli formularz rozliczeniowy dedykowany dla osób korzystających z formy opodatkowania jaką jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Deklarację PIT 28 składają zatem zarówno przedsiębiorcy korzystający z ryczałtu, jak i osoby prywatne uzyskujące dochody z tytułu najmu, dzierżawy lub inne przychody opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych;
• PIT 38, czyli druk przeznaczony dla podatników, którzy osiągnęli przychód z tytułu zbycia papierów wartościowych, udziałów w spółkach, pochodnych instrumentów finansowych czy realizacji praw z ich tytułu;
• PIT 39, na którym należy rozliczać przychody z tytułu prywatnego zbycia nieruchomości lub realizacji praw związanych z nieruchomościami;
• PIT 16A, na którym można rozliczyć podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

Jakie dokumenty są potrzebne do rozliczenia rocznego?

Co jest potrzebne do rozliczenia PIT? Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie, ponieważ wiele w tym przypadku zależy od tego, z jakiego źródła uzyskiwane są dochody. Decyduje to nie tylko o tym, jaką deklaracje PIT należy wypełnić, ale również o tym, jakie dokumenty będą do tego niezbędne. Osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej rozliczają podatek dochodowy za pomocą formularza PIT 37, czyli przy zastosowaniu skali podatkowej (na zasadach ogólnych). Zeznanie roczne wypełnia się wówczas w oparciu o PIT 11, który pracodawca jest zobowiązany przekazać do urzędu skarbowego oraz podatnikowi w terminie do końca lutego. Znajdują się na nim wszystkie niezbędne dane pozwalające wypełnić deklarację PIT.

W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej rodzaj dokumentów jakie będą niezbędne do rozliczenia PIT uzależniony jest od wybranej formy opodatkowania. Wybierając podatek liniowy lub wykonując rozliczenie PIT na zasadach ogólnych przedsiębiorcy zobowiązani są prowadzenia Księgi Przychodów i Rozchodów (KPiR), w której ewidencjonowane są zarówno uzyskiwane przychody, jak i koszty ponoszone w związku z prowadzoną działalnością. Przedsiębiorcy, którzy stosują ryczałt składają do urzędu skarbowego PIT 28, który rozlicza się na podstawie prowadzonej ewidencji przychodów. Przy obliczaniu podatku, a co za tym idzie wypełnianiu zeznań rocznych pod uwagę nie są wówczas brane koszty. W efekcie nie mają one wpływu na to, jak wysoki będzie podatek należny.

Jakie jeszcze dokumenty mogą być niezbędne do rozliczania PIT? Otóż potrzebne będą przede wszystkim dokumenty potwierdzające prawo do skorzystania z różnego rodzaju ulg i odliczeń. Przykładem mogą być faktury potwierdzające wydatki związane z termomodernizacją domu, czy potwierdzenia wpłat będące podstawą do rozliczenia dokonanych darowizn. Dokumenty tego typu nie tylko umożliwiają prawidłowe rozliczenie PIT, ale mogą zostać również skontrolowane w sytuacji, gdy organy podatkowe postanowią zweryfikować złożone zeznanie roczne.

Z jakich ulg podatkowych można skorzystać?

Składając roczny PIT podatnik może wykorzystać różnego rodzaju ulgi i odliczenia, dzięki którym można nie tylko zapłacić mniej fiskusowi, ale w wielu przypadkach otrzymać również zwrot podatku. Katalog ulg podatkowych jest naprawdę szeroki, co sprawia, że w praktyce skorzystać mogą z nich nie tylko osoby pracujące na etacie czy uzyskujące dochody z działalności gospodarczej rozliczające się na formularzu PIT 37 lub PIT36, ale również przedsiębiorcy korzystający z ryczałtu lub podatku liniowego, którzy składają do urzędu skarbowego PIT 28 lub PIT 36L. W przypadku rodziców możliwe jest wykorzystanie ulgi prorodzinnej, której wysokość jest uzależniona od ilości posiadanych dzieci. Skorzystać z niej nie mogą wyłącznie przedsiębiorcy, którzy opodatkowują swoje dochody podatkiem liniowym. Mogą one natomiast odliczyć wpłaty na IKZE, które zostały dokonane do końca roku kalendarzowego. Ich wysokość zmniejsza podstawę opodatkowania, a co za tym idzie należny podatek. Poza wspomnianą ulgą prorodzinną oraz wpłatami na IKZE w zależności od składanego formularza PIT wykorzystać można także:

• ulgę na Internet,
• ulgę rehabilitacyjną,
• ulgę dla krwiodawców,
• ulgę na nowe technologie,
• ulgę odsetkową,
• darowizny kościelne, cele pożytku publicznego lub cele edukacyjne szkół,
• zwrot nienależnie pobranych świadczeń,
• odliczenie składek społecznych lub zdrowotnych,
• ulgę termomodernizacyjną,
• darowiznę komputerów przenośnych (tabletów i laptopów) na rzecz jednostek prowadzących placówki oświatowe,
• ulgę dla młodych,
• ulgę dla pracujących seniorów,
• ulgę 4+ dla rodzin wielodzietnych,
• ulgę na powrót,
• ulgę na terminal,
• ulgę CSR - wsparcie sportu, kultury, szkolnictwa wyższego,
• składki członkowskie na związki zawodowe,
• ulgę na prototyp,
• ulgę na zabytki,
• ulgę na spółkę alternatywną.

Uzyskanie zwrotu podatku dochodowego umożliwiają nie tyko ulgi i odliczenia, ale również wspólne rozliczenie z małżonkiem rozliczając PIT 37 lub PIT 36. Jest ono szczególnie korzystne wtedy, gdy jeden z małżonków uzyskuje dochody kwalifikujące się do drugiego progu podatkowego, a drugi zarabia mało lub wcale. Rozliczając PIT wspólnie z małżonkiem można wówczas nie tylko objąć wszystkie dochody 12% stawką podatku, ale również wykorzystać przysługującą mu kwotę wolną od podatku. Wynosi ona obecnie 30 tys. złotych, co oznacza, że opodatkowaniu podlega wyłącznie nadwyżka dochodów ponad tę sumę. Z kwoty wolnej od podatku skorzystać mogą jednak jedynie podatnicy, którzy rozliczają dochody według skali podatkowej, czyli na formularzu PIT 37 lub PIT 36. Osoby nieprowadzące działalności gospodarczej mogą rozliczyć kwotę zmniejszającą podatek. Wynosi ona 300 złotych miesięcznie, co oznacza, że można na tej podstawie otrzymać zwrot podatku w wysokości 3600 złotych.

Jak złożyć zeznanie podatkowe - krok po kroku?

Roczny PIT można złożyć na kilka sposobów, co jest uzależnione między innymi od rodzaju składanej deklaracji oraz preferencji podatnika. W przypadku osób rozliczających PIT 37 najwygodniejszych rozwiązaniem jest obecnie skorzystanie z elektronicznych deklaracji podatkowych znajdujących się na portalu podatkowym Ministerstwa Finansów. W ramach usług Twój e-PIT Ministerstwo Finansów przygotowuje nie tylko zeznania podatkowe PIT 37, ale również PIT 38, czyli pozwalające rozliczyć podatek wynikający ze sprzedaży papierów wartościowych. Wystarczy zatem zweryfikować swoje rozliczenie, a następnie je zaakceptować, dzięki czemu urząd skarbowy będzie mógł wypłacić zwrot podatku. W przypadku pozostałych formularzy również można skorzystać z rządowego portalu, jednak PIT należy wypełnić wówczas samodzielnie, a wypełniony formularz można przekazać do urzędu skarbowego przez Internet. Również online można wysłać zeznanie podatkowe korzystając z dedykowanych programów komercyjnych, a dla osób, które chcąc złożyć deklarację w wersji papierowej pozostaje osobiste dostarczenie jej do właściwego urzędu skarbowego lub wysłanie PIT listem poleconym. Termin składania deklaracji jest taki sam niezależnie od wybranej ścieżki, a o miejscu jej złożenia decyduje miejsce zamieszkania podatnika. W razie wątpliwości dobrym rozwiązaniem jest skorzystanie z usług biura rachunkowego. Deklaracje PIT z prowadzonej działalności gospodarczej najlepiej przekazać księgowej z renomowanego biura rachunkowego ING Księgowość.

 

Podsumowując, należy stwierdzić, że PIT trzeba rozliczyć nie tylko na właściwym formularzu, ale również w wymaganym czasie. Termin złożenia w większości przypadków upływa 30 kwietnia, jednak im szybciej to zrobimy, tym szybciej wypłacony zostanie przysługujący zwrot podatku dochodowego za rok ubiegły.

---

Zespół Ekspertów ING Księgowość