Podatek Belki – co to jest? Ile wynosi?
2024-12-11
Podatek Belki to podatek, który musi zapłacić każda osoba trzymająca swoje oszczędności na kontach oszczędnościowych czy też lokatach. Jest on stosunkowo wysoki – i bardzo często nie zachęca do oszczędzania. Warto dowiedzieć się na ten temat więcej – a także sprawdzić, jakie zmiany w tym temacie szykuje rząd.
Z tego artykułu dowiesz się:
- czym jest i kogo dotyczy podatek Belki,
- czym są przychody od zysków kapitałowych,
- ile wynosi aktualnie podatek Belki,
- jak obliczyć podatek Belki,
- jakie zyski kapitałowe są zwolnione z podatku Belki,
- jakich zmian w podatku Belki można spodziewać się w najbliższym czasie.
Podatek Belki – czym jest i kogo dotyczy
Podatek Belki został wprowadzony w 2002 roku przez ówczesnego ministra finansów z rządu Leszka Millera. Nazwa pochodzi od nazwiska ministra – Marka Belki. Został on wprowadzony celem łatania tzw. dziury budżetowej. Jest to podatek od dochodów kapitałowych, który na początku funkcjonowania dotyczył tylko zysków z depozytów oraz lokat bankowych. W 2004 roku nastąpiła jednak nowelizacja i od tego czasu obejmuje on wszystkie dochody z inwestycji kapitałowych.
Podatek od zysków kapitałowych jest jednym z rodzajów zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych. Jest on pobierany od wszystkich dochodów kapitałowych uzyskanych przez osoby fizyczne ze źródeł takich jak lokaty, konta oszczędnościowe lub obligacje skarbowe. Co jednak ważne – pobiera się go tylko od kwoty zarobionej na inwestycji, a nie od całości posiadanego kapitału.
Ile wynosi podatek Belki – aktualne stawki
Podatek od dochodów kapitałowych na początku wynosił 20%. W 2004 roku został on obniżony do 19% i od dwudziestu lat obowiązuje w niezmienionej formie. Art. 17 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych wyszczególnia konkretnie, czym są przychody od zysków kapitałowych. Są to między innymi:
- odsetki od pożyczek,
- odsetki od depozytów bankowych i środków na oszczędnościowych rachunkach bankowych,
- przychody z oprocentowania papierów wartościowych,
- przychody z obligacji,
- przychody z udziału w zyskach osób prawnych,
- przychody z udziału w funduszach kapitałowych,
- przychody z odpłatnego zbycia akcji,
- przychody z odpłatnego zbycia papierów wartościowych,
- przychody z odpłatnego zbycia prawa poboru,
- przychody członków pracowniczych funduszy emerytalnych z tytułu przeniesienia akcji,
- przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych,
- przychody z odpłatnego zbycia wirtualnych walut,
- przychody z tytułu otrzymania składników majątku w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną.
Podatku Belki nie trzeba jednak płacić w przypadku zysków uzyskanych w ramach produktów emerytalnych takich jak:
- Indywidualne Konto Emerytalne,
- Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego,
- Pracownicze Plany Kapitałowe,
- Pracownicze Plany Emerytalne,
- Ogólnoeuropejski Indywidualny Produkt Emerytalny.
W tej sytuacji warunkiem zwolnienia od podatku jest konieczność dokonywania wpłat na to konkretne konto emerytalne przez minimum 5 lat, a także niedokonywanie żadnych wypłat z konta emerytalnego przed uzyskaniem określonego wieku (60 lub 55 dla IKE, PPE i OIPE oraz 65 lat dla IKZE.
Podatek od zysków kapitałowych – szczegóły i obliczenia
Na podatniku, którego obowiązuje podatek od dochodów kapitałowych, ciąży nieograniczony obowiązek podatkowy. Mówi o tym art. 3 Ustawy o podatku dochodowym. Oznacza to, że każda osoba, która ma miejsce zamieszkania na terytorium Polski, podlega obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, niezależnie od tego, gdzie zostały one osiągnięte. Zyski kapitałowe muszą więc zostać opodatkowane także w sytuacji, w której zostały pozyskane poza granicami kraju.
Podstawą opodatkowania, które wynosi 19%, jest przychód, który co do zasady nie jest pomniejszony o koszty uzyskania przychodu. Istnieją jednak pewne wyjątki, w których podatnik ma prawo do pomniejszenia podstawy opodatkowania o koszty uzyskania przychodu. Są to:
- dochody z tytułu udziałów w funduszach kapitałowych,
- dochody z tytułu umów ubezpieczenia,
- dochody członka pracowniczego funduszu emerytalnego z tytułu przeniesienia akcji,
- dochody uzyskane na indywidualnym koncie emerytalnym,
- dochody uczestnika pracowniczego programu emerytalnego,
- kwoty jednorazowo wypłacane przez ZUS w związku ze śmiercią współmałżonka.
Warto w tej sytuacji dowiedzieć się także, czym jest przychód a dochód.
Podatek Belki w większości przypadków jest rozliczany przez instytucje finansowe bez konieczności udziału podatnika. Jest on odprowadzany automatycznie i nie wymaga uwzględniania go w deklaracji rocznej PIT. Taka sytuacja ma miejsce w przypadku lokat bankowych, kont oszczędnościowych, obligacji skarbowych oraz dywidend otrzymanych od spółek.
W 2024 roku zostały wprowadzone nowe zasady dotyczące rozliczania podatku od funduszy inwestycyjnych. Ze względu na możliwość kompensacji zysków i strat z tego źródła przychodu, a także możliwość łączenia ich z zyskami i stratami z innych instrumentów finansowych, każdy musi indywidualnie rozliczyć ten podatek po zakończeniu danego roku. W tym celu należy wypełnić zeznanie PIT-38 na podstawie otrzymanego PIT-8C.
Zobacz też: PIT po terminie – z jakimi konsekwencjami się wiąże?
Podatek od dochodów kapitałowych należy także zapłacić i rozliczyć na podstawie formularza PIT-38 w kilku innych przypadkach. Są to:
- transakcje na giełdzie,
- odpłatne zbycie papierów wartościowych,
- odpłatne zbycie wirtualnej waluty,
- objęcie akcji.
Informacje niezbędne do wypełnienia formularza PIT-38 można znaleźć na formularzach PIT-8C, wystawianych przez płatników takich jak biura maklerskie. Termin wystawienia PIT-8C mija z ostatnim dniem lutego roku następującego po roku podatkowym, a termin złożenia PIT-38 to ostatni dzień kwietnia kolejnego roku kalendarzowego.
Bardzo ważne jest prawidłowe wypełnienie formularza PIT-38. Informacje błędnie w nim zawarte mogą spowodować wezwanie do złożenia korekty w urzędzie skarbowym. W wypełnieniu tego formularza może pomóc Ci biuro rachunkowe.
Ile wynosi podatek Belki od lokat – przegląd
Lokata to jedna z form oszczędzania kapitału. Jest to zawarcie swego rodzaju umowy z bankiem, gdzie klient powierza bankowi konkretną sumę pieniędzy na wyznaczony czas. Lokata jest bezpieczną formą ochrony kapitału, gdyż wypłata środków z lokat jest gwarantowana przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny aż do kwoty 100 000 euro.
Rodzajów lokat dostępnych na rynku jest bardzo wiele i są one dostosowane zarówno do możliwości finansowych klienta, jak i celu, który klient chce osiągnąć. Jej oprocentowanie może być stałe lub zmienne i jest ono określane w skali roku. Warto pamiętać o tym, że niezależnie od wyboru lokaty, każdy zysk podlega opodatkowaniu podatkiem Belki w wysokości 19%.
Podatek od dochodów kapitałowych z lokaty bankowej pobierany jest automatycznie w dniu zakończenia lokaty od wypracowanych przez nią odsetek. Obowiązek odprowadzenia podatku Belki od odsetek lokaty ciąży więc na banku.
Podatek Belki 2024 – co się zmienia?
W Ministerstwie Finansów trwają obecnie prace nad nowelizacją ustawy, która zawiera przepisy dotyczące podatku Belki. Ich modyfikacja była jedną z obietnic rządzącej obecnie Koalicji Obywatelskiej. Nie opublikowano jednak jeszcze gotowego projektu nowej ustawy. Znajduje się on w uzgodnieniach wewnętrznych, o czym poinformował podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, Jarosław Neneman.
Celem tych zmian jest zachęcenie do długoterminowego oszczędzania. Zgodnie z jego wypowiedzią, „propozycja zawarta w projekcie zakłada, że wprowadzone zostaną kwoty dochodów (przychodów) wolne od opodatkowania z oszczędności oraz z inwestycji kapitałowych”.
„W przypadku oszczędności, zwolnienie z podatku będzie dotyczyło części dochodów (przychodów) – do określonego rocznego limitu – z rachunków terminowych lokat oszczędnościowych oraz z obligacji, o terminie zapadalności co najmniej rok, które będą zapisane w wyodrębnionym pakiecie oszczędnościowym, osobno prowadzonym dla obligacji i osobno dla lokat terminowych”. Limit zwolnienia z podatku ma wynieść 100 000 zł.
Oznacza to, że podatek od dochodów kapitałowych będzie płatny dopiero od pewnego progu osiągniętych przez podatnika zysków. Kwotą wolną od podatku Belki ma być 100 000 złotych, które będzie stanowiło bazę wyliczenia zysku. Minimalne zwolnienie z podatku nie ma wynosić mniej niż 2,5% od tych 100 000 zł – co by oznaczało, że faktyczną kwotą wolną od podatku jest 2500 zł dochodu.
Rząd wyznaczył także minimalny czas lokaty, która kwalifikuje się do zwolnienia z podatku. Aby skorzystać z takiej możliwości, inwestycja w lokatę musi trwać więcej niż 1 rok. Zwolnienie z podatku dla takich instrumentów finansowania jak akcje mogłoby odbywać się bez ograniczeń czasowych, co ułatwiłoby dywersyfikację źródeł oszczędzania.
Sam pomysł wprowadzenia kwoty wolnej od podatku Belki wydaje się być całkiem dobrą zachętą do oszczędzania. Ważne jest jednak to, aby ułatwić podatnikom możliwość wyliczenia zwolnień i konkretnych kwot. Nie dla każdego bowiem wyliczenie konkretnej kwoty, która zagwarantuje zwolnienie od podatku, może być łatwym zadaniem.
Zespół Ekspertów ING Księgowość